علت ريزش مو | 8 دلیل ریزش مو و پیشگیری از ریزش موها

نقش ژنتیک در ریزش مو

مطالعات نشان می‌دهند که تا 80 درصد از موارد ریزش مو به دلایل ژنتیکی مرتبط است. اگر در خانواده شما سابقه طاسی وجود داشته باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که خودتان نیز با این مشکل مواجه شوید. الگوی وراثت ریزش مو پیچیده و چند ژنی است و شامل ژن‌هایی از هر دو والدین می‌شود.

اما ژن‌های خاصی مانند ژن AR که در کروموزوم X قرار دارد، بیشترین تأثیر را در حساسیت فولیکول‌های مو به هورمون‌ها و بروز ریزش مو دارند؛ همچنین، تغییرات در این ژن‌ها می‌تواند باعث افزایش حساسیت به آندروژن‌ها مانند دی هیدروتستوسترون (DHT) شود که عامل اصلی طاسی مردانه شناخته می‌شود. ^{The genetics of hair loss: alopecia and more}

پیشگیری از ریزش موی ناشی از ژنتیک، به خصوص طاسی مردانه، کاملاً ممکن نیست، زیرا این نوع ریزش مو تحت تأثیر عوامل ژنتیکی قرار دارد. با این حال، می‌توان با اتخاذ برخی عادات سالم و درمان‌های پزشکی، روند آن را کند کرد. از جمله مهم‌ترین روش‌ها می‌توان به مداخله زودهنگام اشاره کرد؛ به محض مشاهده ریزش مو، مشاوره با متخصص پوست ضروری است. داروهایی مانند مینوکسیدیل (روگین) و فیناستراید (پروپشیا) می‌توانند در کاهش سرعت ریزش مو و تقویت رشد آن مؤثر باشند.

عوامل هورمونی و تأثیر آن‌ها بر ریزش مو

هورمون‌هایی مانند استروژن، تستوسترون و متابولیت آن دی هیدروتستوسترون (DHT)، هورمون‌های تیروئید و کورتیزول می‌توانند به میزان زیادی بر چرخه رشد مو تأثیر بگذارند. نوسانات در سطح این هورمون‌ها می‌تواند باعث نازک شدن و ریزش مو شود. برای مثال، استروژن که به تقویت فاز رشد مو کمک می‌کند، در دوران یائسگی کاهش می‌یابد و باعث نازک شدن مو می‌شود؛ همچنین، افزایش آندروژن‌ها، به خصوص DHT، می‌تواند فولیکول‌های مو را کوچک کرده و منجر به ریزش مو، خصوصا در افراد مستعد ژنتیکی، شود. ^{Effects of Hormones and Endocrine Disorders on Hair Growth – PMC}

ریزش مو همچنین می‌تواند تحت تأثیر هورمون‌های تیروئید قرار گیرد؛ اختلالات تیروئید مانند هیپوتیروئیدیسم یا پرکاری تیروئید می‌تواند چرخه رشد مو را مختل کرده و باعث ریزش مو شود؛ همچنین، سطح بالای کورتیزول ناشی از استرس مزمن می‌تواند فولیکول‌ها را به فاز استراحت سوق داده و منجر به ریزش موی موقت شود.

برای پیشگیری از ریزش مو ناشی از عوامل هورمونی، چندین روش مؤثر وجود دارد. اولین گام، رعایت یک رژیم غذایی متعادل است که شامل پروتئین، چربی‌های سالم و ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری مانند ویتامین‌های A، B، C، D، آهن و روی باشد. ورزش منظم نیز به بهبود جریان خون در پوست سر کمک کرده و تعادل هورمونی را حفظ می‌کند.

استفاده نکردن از محصولات آسیب‌رسان به مو، آب‌رسانی کافی و استفاده از کلاه برای محافظت در برابر آفتاب و باد نیز از دیگر روش‌های پیشگیری هستند. مصرف مکمل‌ها و داروهایی مانند اسپیرونولاکتون و فیناستراید با مشورت پزشک می‌تواند در کاهش ریزش مو مؤثر باشد.

تغذیه نامناسب و کمبود ویتامین‌ها: یکی از دلایل ریزش مو

بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی برای حفظ سلامت مو ضروری هستند، و کمبود آنها می‌تواند به مشکلات جدی مانند نازک شدن و ریزش مو منجر شود. از جمله دلایل ریزش مو که به تغذیه مرتبط است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد. ^{How Diet Affects Hair Loss}

• کمبود ویتامین‌ها: کمبود ویتامین‌های A، B، C، D و E می‌تواند باعث ریزش مو شود.
• بیوتین (ویتامین B): بیوتین به سنتز کراتین کمک می‌کند. کمبود آن می‌تواند منجر به نازک شدن و شکنندگی مو شود. منابع بیوتین شامل غلات کامل، تخم مرغ، آجیل و دانه‌ها است.
• ویتامین D: ویتامین D به ساخت فولیکول‌های جدید کمک می‌کند. کمبود آن می‌تواند ریزش مو را افزایش دهد. این ویتامین در نور خورشید، ماهی‌های روغنی و برخی قارچ‌ها یافت می‌شود.
• محدودیت پروتئین و کالری: فولیکول‌های مو نیاز به پروتئین و کالری ثابت برای رشد دارند. کاهش ناگهانی مصرف پروتئین می‌تواند باعث ریزش موی تلوژن حاد شود.

برای پیشگیری از ریزش مو، توصیه می‌شود که رژیم غذایی متنوع و متعادل داشته باشید و به سلامتی کلی بدن توجه کنید.

ریزش مو ناشی از استرس و اضطراب

استرس و اضطراب می‌تواند دلیل ریزش مو باشد. هنگامی که فرد تحت استرس شدید قرار می‌گیرد، فولیکول‌های مو ممکن است به فاز استراحت وارد شوند، که این وضعیت به ریزش موی تلوژن معروف است. در این حالت، موها به طور ناگهانی در هنگام شستن یا شانه زدن می‌ریزند و معمولاً در ناحیه بالای سر نازک می‌شوند. خوشبختانه، ریزش مو ناشی از استرس معمولاً موقتی است و پس از چند ماه، بدون نیاز به درمان خاص، موها دوباره رشد می‌کنند.

یکی دیگر از مشکلات مرتبط با استرس، تریکوتلومانیا است؛ اختلالی که افراد به طور اجباری موهای خود را می‌کشند. این رفتار معمولاً به عنوان راهی برای مقابله با احساسات منفی ناشی از استرس و اضطراب بروز می‌کند. دلايل ريزش مو ناشی از استرس اغلب برگشت‌پذیر است. برای تشویق رشد مجدد مو، توصیه می‌شود که سطح استرس خود را کنترل کرده، مصرف ویتامین‌ها و مواد مغذی را افزایش دهید، ورزش منظم انجام دهید، از محصولات شیمیایی برای مراقبت از مو پرهیز کنید و در صورت لزوم از درمان‌های پوستی مانند PRP استفاده کنید.

آسیب‌های محیطی و تأثیر آن بر سلامت موها

یک علت ریزش مو، آسیب محیطی است که می‌تواند به ساقه مو و پوست سر آسیب رسانده و فولیکول‌های مو را ضعیف کند. در ادامه، برخی از مهم‌ترین دلايل ريزش مو ناشی از آسیب‌های محیطی را ذکر می‌کنیم:

1. آلودگی؛ ذرات ریز ناشی از آلودگی هوا می‌توانند روی پوست سر رسوب کرده و باعث تحریک، التهاب و گرفتگی فولیکول‌ها شوند که در نهایت منجر به نازک شدن و ریزش مو می‌شود.
2. قرار گرفتن در معرض آفتاب (اشعه ماورا بنفش)؛ قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آفتاب می‌تواند به پروتئین‌های مو آسیب رسانده و باعث خشکی، تغییر رنگ و افزایش شکستگی شود.
3. باد؛ باد شدید می‌تواند به موها اصطکاک وارد کند و موجب شکستگی و گره خوردگی شود.
4. دماهای شدید؛ تغییرات دمایی، چه در گرما و چه در سرمای شدید، می‌توانند باعث خشک شدن موها و آسیب‌دیدگی آن‌ها شوند.
5. کلر؛ کلر موجود در آب استخر می‌تواند روغن‌های طبیعی مو را از بین ببرد و موجب خشکی و شکنندگی آن شود.

برای محافظت از مو در برابر این آسیب‌ها، می‌توان این اقدامات را انجام داد: استفاده از مدل‌های مو محافظ، انتخاب محصولات مو با SPF برای حفاظت در برابر آفتاب، استفاده از شامپوهای مرطوب‌کننده، نرم‌کننده‌های عمیق و محصولات حاوی آنتی‌اکسیدان. همچنین، پس از شنا بهتر است موها با آب تمیز شسته شوند تا کلر از مو پاک شود.

ریزش مو پس از بارداری و راه‌های کنترل آن

ریزش مو پس از بارداری، یک پدیده طبیعی است که بیشتر به دلیل نوسانات هورمونی و کاهش سطح استروژن در بدن رخ می‌دهد. این تغییرات هورمونی باعث می‌شود که تعداد زیادی از فولیکول‌های مو به طور هم‌زمان وارد فاز ریزش شوند. خوشبختانه، این نوع ریزش مو معمولاً موقتی است و پس از گذشت چند ماه، موها به حالت طبیعی خود بازمی‌گردند.

برای کنترل این وضعیت، رژیم غذایی مناسب نقش مهمی دارد. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های بدون چربی و آهن می‌تواند مواد مغذی ضروری برای رشد سالم مو را تأمین کند. ادامه مصرف ویتامین‌های پیش از تولد نیز می‌تواند به حفظ سلامت مو کمک کند، چرا که این ویتامین‌ها حاوی مواد مهمی مانند بیوتین هستند. ^{Postpartum Hair Loss: Causes, Treatment & What to Expect}

مراقبت ملایم از مو، از جمله استفاده از شامپوهای مناسب و اجتناب از مدل‌های موی تنگ، می‌تواند از آسیب به فولیکول‌ها جلوگیری کند. ماساژ پوست سر با روغن‌های طبیعی مانند روغن نارگیل یا آرگان، همچنین می‌تواند به بهبود گردش خون و تقویت فولیکول‌های مو کمک کند. اگر ریزش مو بیش از حد یا همراه با علائمی مانند خستگی، تغییرات وزن یا مشکلات تیروئید باشد، مراجعه به پزشک متخصص برای بررسی سایر دلايل ريزش مو ضروری است.

تأثیر بیماری‌های خاص بر ریزش مو (مانند دیابت و کم‌کاری تیروئید)

بیماری‌های خاص مانند دیابت و کم‌کاری تیروئید از دلایل ریزش مو به شمار می‌روند. این بیماری‌ها عمدتاً از طریق تأثیر بر گردش خون بدن و تعادل هورمونی باعث ریزش مو می‌شوند. یکی از شایع‌ترین انواع ریزش مو در این شرایط، ریزش موی تلوژن است که در آن بیشتر فولیکول‌های مو به طور غیر طبیعی وارد فاز ریزش می‌شوند، منجر به نازک شدن موها در سراسر پوست سر می‌شود.

دیابت می‌تواند از طریق آسیب به رگ‌های خونی، جریان خون به فولیکول‌های مو را محدود کرده و مانع رسیدن مواد مغذی لازم برای رشد مو شود. از طرف دیگر، کم‌کاری تیروئید (هیپوتیروئیدیسم) به دلیل کاهش تولید هورمون‌های تیروئید که نقش مهمی در رشد مو دارند، باعث نازک شدن و ریزش مو می‌شود. افرادی که دچار این اختلالات هورمونی هستند، احتمالاً بیشتر در معرض بیماری‌های خود ایمنی مانند آلوپسی آره آتا قرار دارند که باعث ریزش موی تکه تکه‌ای می‌شود.

داروها و تأثیرات جانبی آن‌ها بر ریزش مو

بسیاری از داروها می‌توانند به عنوان یک اثر جانبی منجر به ریزش مو شوند. این ریزش مو معمولاً به دلیل تأثیرات شیمیایی داروها بر بدن است و می‌تواند به شکل‌های مختلف بروز کند. در ادامه، برخی از داروهای رایج که ممکن است باعث ریزش مو شوند و تأثیرات آن‌ها را بیان می‌کنیم. ^{Medications & Drugs That Cause Hair Loss}

ریزش مو ناشی از دارو معمولاً به دوز و مدت زمان مصرف دارو بستگی دارد و در همه افراد به یک میزان رخ نمی‌دهد. در صورتی که متوجه ریزش مو شدید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا دلایل احتمالی و راه‌های درمان ریزش مو بررسی شود. در بسیاری از موارد، تنظیم دوز دارو یا تغییر آن می‌تواند به کاهش این اثرات جانبی کمک کند.

علت ریزش مو و اهمیت اقدامات پیشگیرانه در حفظ سلامت مو

علت ریزش مو در برخی افراد ممکن است به ژنتیک و طاسی ارثی برگردد، در حالی که در دیگران عوامل هورمونی، استرس، تغذیه نامناسب و بیماری‌های خاص می‌توانند نقش اصلی را ایفا کنند. به طور کلی، شناسایی دقیق دلیل ریزش مو اولین گام در پیشگیری و درمان آن است. برای مثال، در شرایطی که ریزش مو ناشی از تغییرات هورمونی یا بیماری‌هایی مانند دیابت و کم‌کاری تیروئید باشد، مدیریت این بیماری‌ها می‌تواند به کاهش ریزش مو کمک کند. ^{Hair loss – Symptoms and causes – Mayo Clinic}

علاوه بر این، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و کاهش استرس می‌تواند از ريزش مو سكه ای جلوگیری کند. در آخر، پیشگیری از ریزش مو با داشتن عادات سالم زندگی و مشاوره با متخصصین می‌تواند به حفظ سلامت موها و جلوگیری از بروز مشکلات جدی‌تر کمک کند.